ANKA İktisat Editörü Zülfikar Doğan, yaptığı haftalık tahlilinde, “İki hafta evvel çıkartılan torba maddede Cumhurbaşkanına bağlı Devlet Denetleme Kurulu’na (DDK) ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na (TMSF) verilen adeta sınırsız yetkiler çabucak her kesimde önemli rahatsızlık yarattı. Bilhassa TMSF’ye verilen şirketlere el koyma, kayyum atama yetkisinin iş dünyasında telaşları artırdığı yaygın şekilde konuşuluyor. TÜSİAD Başkanı Turhan ve YİK Lideri Aras’ın TMSF’ye verilen harika yetkilerin hukuk devleti ile bağdaşmadığını tabir etmesinin gerisinde, bu düzenlemelerden duyulan tasa ve telaşlar yatıyor. TÜSİAD yöneticilerinin ‘sistemin çöktüğünü’ lisana getirerek tenkit dozunu yükseltmesi iktidardan gelebilecek her türlü reaksiyonun göz alındığını işaret ediyor” dedi.
Doğan’ın haftalık tahlilinde yaptığı değerlendirmeler şöyle:
“Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Başbakanlığı devrinden itibaren TÜSİAD’la yıldızı barışmadı. TÜSİAD’ın ilk kadın başkanı Arzuhan Doğan Yalçındağ, sonraki liderler Ümit Boyner, Muharrem Yılmaz iktidarın ekonomik kararlarına, çıkartılan çeşitli kanunlara tenkitleriyle Erdoğan’ın maksadı oldu. Şimdiki Lider Orhan Turhan’a da ‘haddini bil’ diyen Erdoğan, TÜSİAD’a ‘kapımızı çalmayın’ demişti.
Büyük sermaye ile ipler tekrar gerildi.
Türk Endüstrici ve İş İnsanları Derneği’nin (TÜSİAD) geçen hafta yapılan genel heyetinde Lider Orhan Turhan ve Yüksek İstişare Kurulu (YİK) Lideri Ömer Aras’ın konuşmaları, uzun bir ortadan sonra iktidar ile büyük sermayeyi tekrar karşı karşıya getirdi. Turhan ve Aras, ekonomik sıkıntılar, yüksek enflasyon, ekonomik kriz ve öngörülemezliklerin yanı sıra belediye liderlerine, gazetecilere, muhalif siyasetçilere yönelik soruşturma, gözaltı ve tutuklamaları eleştirdi. Lider Turhan’ın ‘organize kabahat örgütü kurmak, şirket kurmaktan daha kolay hale geldi’ sözleri epeyce dikkat cazibeli. Turhan ve Aras, başta Seyahat aksiyonları olmak üzere 10-12 yıl geriye dönük açılan davaların, soruşturmaların toplumda tasa yarattığını, adalete ve yargıya itimadı sarstığını lisana getirince, AKP sözcüsü Ömer Çelik ve Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’tan çok sert karşılık geldi. Çelik ve Tunç’un açıklamaları, TÜSİAD’a ithamları, tansiyonun tırmanacağını gösteriyor.
İş dünyası TMSF’ye tanınan sınırsız yetkilerden tedirgin
İki hafta evvel çıkartılan torba maddede, Cumhurbaşkanına bağlı Devlet Denetleme Kurulu’na (DDK) ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na (TMSF) verilen adeta sınırsız yetkiler çabucak her kesimde önemli rahatsızlık yarattı. Bu sınırsız yetkiler yargı kararı olmaksızın kullanılabilecek. Bilhassa TMSF’ye verilen şirketlere el koyma, kayyum atama yetkisinin iş dünyasında tasaları artırdığı yaygın formda konuşuluyor. Getirilen düzenlemelerle TMSF, kara para aklama, terörün finansmanı, terör örgütleriyle iltisak-irtibat ‘iddiası ya da şüphesi’ ile dilediği şirkete, paylarına, mallarına, banka hesaplarına el koyabilecek. Beş yıl müddetle kayyum tayin edebilecek.
İş beşerlerine gözdağı: Bir gece apansız gelebiliriz, her şeyini alabiliriz
Menajer Ayşe Barım, dizi dalında monopolleşme argümanıyla gözaltına alınmasına rağmen, gözaltındayken suçlamanın niteliği ve içeriği değiştirildi. Barım, 12 yıl önceye dönük ‘Gezi hareketlerine katılma, terör teması, darbe ve hükümeti devirmeye teşebbüs’ suçlamasıyla tutuklandı. Menajerlik şirketinin hesapları bloke edildi. İktidara yakın medya organlarında TÜSİAD üyesi önde gelen kimi iş insanları için de misal münasebetlerle savcılığın hazırlık soruşturması başlattığı haberleri tedirginliği artırdı. TÜSİAD Lideri Turhan ve YİK Başkanı Aras’ın TMSF’ye verilen fevkalâde yetkilerin hukuk devleti ile bağdaşmadığını söz etmesinin gerisinde, bu düzenlemelerden duyulan tasa ve telaşlar yatıyor. İktidar ‘terör, darbe’ vb. argümanlarla ve kuşku gerekçesiyle TMSF’ye talimatla dilediği şirkete el koyabilir. İşverenini tutuklayıp, yerine TMSF kayyumu atayabilir. Gerçekten TÜSİAD yöneticilerinin ‘sistemin çöktüğünü’ lisana getirerek, tenkit dozunu yükseltmesi, iktidardan gelebilecek her türlü reaksiyonun göze alındığına işaret ediyor.
Enflasyon maksadı 6 ayda 3 kere değişti, 10 puan yükseldi
Merkez Bankası’nın (MB) 2025 yılı 1. Enflasyon Raporu’nda, yıl sonu enflasyon amacı 3 puan artırılarak yüzde 21’den yüzde 24’e yükseltildi. Enflasyon beklentisi üst sonu yüzde 29 oldu. Daha yılın birinci enflasyon raporunda maksadın üst taraflı güncellenmesi, iktisat kulislerinde ‘MB idaresi kendi kendine prestij suikastı yaptı’ yorumlarını öne çıkarttı. Programın mali siyasetler ve yapısal ıslahat ayakları iki yıldan bu yana esasen işlemiyor. Dezenflasyon programı para siyasetleriyle ayakta tutuluyor. Bu yüzden de itimat sorunu aşılamıyor.
MB, geçen Ağustos’ta açıkladığı 2024 3’üncü Enflasyon Raporunda, 2025 gayesini yüzde 14 açıklamıştı. Kasımdaki 4’üncü Enflasyon Raporunda maksat 7 puan artışla yüzde 21’e yükseltildi. 7 Şubat’ta ise yüzde 24’e çıkarıldı. Altı ayda üç kere değişen 2025 enflasyon amacı 10 puan yükseldi.
Enflasyon raporu açıklanmadan 15 gün evvel 23 Ocak’taki Para Siyaseti Kurulu’nda (PPK) MB faizi 2,5 puan daha düşürülerek, yüzde 45’e indirildi. PPK açıklamasında ‘dezenflasyon programının başarılı biçimde sürdüğü, enflasyonun daha da gerileyeceği’ vurgulanırken, enflasyon gayesinin yükseltilmesi, MB’nin iki hafta sonrasını bile öngöremediğinin en somut göstergesi.
Enflasyon gayesi yükselirken faiz indirimleri sürecek
MB’nin daha yılın birinci enflasyon maksadı yükseltmesi, üçer ay ortayla açıklanacak öteki enflasyon raporlarında da maksadın üst taraflı değişeceğinin işareti. MB idaresi bunun farkında ve yıl sonu gayesini 4-5 puan birden yükseltmemek için hudutlu bir artışla yetindi. Aksi durumda yıl sonu gayesinin üst hududunu yüzde 30’un üzerine çekmesi gerekecekti. S&P, IMF, vb. kurumların, JP Morgan, Deutsche Bank üzere global finans kuruluşlarının 2025 enflasyon beklentileri yüzde 32-34 ortasında. Münasebetiyle MB’nin şimdilik 3 puan artışla yetinmesinin nedeni, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ısrarcı olduğu faiz indirimini sürdürmeye zemin hazırlayabilmek.
MB Başkanı Fatih Karahan ‘enflasyon amacı yükselirken faiz indirimlerinin sürüp sürmeyeceği’ sorusuna, ‘Oto pilotta değiliz’ dese de 6 Mart’ta yeni faiz indirimi yüksek ihtimal. Enflasyon maksadını yükselten MB’nin aslında dezenflasyonla çaba için faizi artırması gerek. Lakin bu saatten sonra MB ve iktisat idaresinin Cumhurbaşkanı Erdoğan’a karşın bu türlü bir karar alması güç, hatta olanaksız.” (ANKA)