TÜİK, 2023 yılına ait “Yoksulluk ve Ömür Şartları İstatistikleri”ni düzelterek yine yayınladı. Maddi ve toplumsal mahrumluk oranı hesabında hane seviyesinde araba sahipliği, ekonomik olarak beklenmedik harcamaları yapabilme, konuttan uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilme, kira, konut kredisi ve faizli borçları ödeyebilme, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek yiyebilme, meskenin ısınma muhtaçlığını karşılayabilme ve mobilyaları eskidiğinde değiştirebilme durumu değişkenleri sorgulandı.
Bu oran için fert seviyesinde toplanan değişkenler ise eskimiş giysilerin yerine yenisini alabilme, düzgün iki çift ayakkabıya sahip olabilme, ayda en az bir kere tanıdıkları ile toplanabilme, fiyatlı boş vakit faaliyetlerine katılabilme, kendini âlâ hissetmek için bir ölçü para harcayabilme ve ferdî gayeli kullanım için internet sahipliği olarak belirlendi.
Söz konusu unsurlardan 13’ünün en az 7’sini karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan maddi ve toplumsal mahrumluk oranı, 2022 yılında yüzde 16,6 iken 2023 yılı anket sonuçlarında 2,2 puan azalarak yüzde 14,4 oldu.
Sürekli yoksulluk oranı yüzde 13
Dört yıllık panel bilgi kullanılarak hesaplanan daima yoksulluk oranı, muadil hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ına nazaran son yılda ve birebir vakitte evvelki üç yıldan en az ikisinde de fakir olan fertleri kapsıyor.
Bu çerçevede, 2023 yılı anket sonuçlarına nazaran daima yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 1 puan azalarak yüzde 13 olarak hesaplandı.
Göreli yoksulluk oranı en düşük bölge “Gaziantep, Adıyaman, Kilis”
Ülkede yaşanan zelzele nedeniyle 2023’te TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) bölgesinde alan çalışması yapılamadığı için İstatistiki Bölge Üniteleri Sınıflandırması (İBBS) ayrımında verilen bölgesel sonuçlar 25 bölgeyi kapsıyor.
İBBS 2. Seviye bölgelerinin her biri için muadil hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’sine nazaran hesaplanan yoksulluk hududuna nazaran, gelire dayalı nispî yoksulluk oranı en yüksek bölgeler yüzde 16,6 ile TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) ve TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop), yüzde 13,9 ile TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) oldu.
Göreli yoksulluk oranı en düşük bölgeler ise yüzde 3,1 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis), yüzde 6,7 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) ve TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) olarak belirlendi.
Yoksulluk yahut toplumsal dışlanma riski altında olan fertlerin oranı yüzde 30,7
Göreli yoksulluk, maddi ve toplumsal mahrumluk ve düşük iş yoğunluğu göstergelerinin en az birinden mahrum olma durumu olarak açıklanan yoksulluk yahut toplumsal dışlanma riski altında olan fertlerin oranı yüzde 30,7 oldu.
Bu oran yaş kümelerine nazaran incelendiğinde, 0-17 yaş kümesinde yüzde 40,1, 18-64 yaş kümesinde yüzde 28, 65 yaş ve üstü yaş kümesinde ise yüzde 23,1 olarak iddia edildi.
Kendilerine ilişkin bir konutta yaşayanların oranı yüzde 56,2 oldu
Oturulan konuta sahip olanların oranı bir evvelki yıla nazaran 0,5 puan azalarak 2023’te yüzde 56,2 olarak hesaplanırken, kirada oturanların oranı yüzde 27,8, lojmanda oturanların oranı yüzde 0,9, kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise yüzde 15,1 olarak belirlendi.
Konutun izolasyonundan ötürü ısınamama en çok karşılaşılan konut ve etraf sorunu olarak belirlendi. Kurumsal olmayan nüfusun yüzde 32,6’sı konutunda izolasyondan ötürü ısınma sorunu yaşarken, yüzde 32’si sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçeveleri üzere sorunlarla, yüzde 19,8’i trafik yahut sanayinin neden olduğu hava kirliliği, etraf kirliliği yahut başka çevresel meselelerle karşılaştı.
Taksit ödemeleri yahut borçları olanların oranı yüzde 58
Bir evvelki yıla nazaran konut alımı ve konut masrafları dışında borç yahut taksit ödemesi olanların oranı 1,4 puan azalarak yüzde 58’e geriledi. Nüfusun yüzde 5,7’sine bu ödemeler yük getirmezken, yüzde 14,9’una çok yük getirdi. Konut masraflarının çok yük getirdiği hanelerin oranı 0,3 puan artarak yüzde 17,5 olurken, bu masrafların biraz yük getirdiği hanelerin oranı 8,8 puan artarak yüzde 66,5’e yükseldi. Konut masraflarının yük getirmediğini belirten hanelerin oranı bir evvelki yıla nazaran 9,2 puan azalışla yüzde 15,9 hesaplandı.
Hanelerin yüzde 58,8’i konuttan uzakta bir haftalık tatil masraflarını, yüzde 39,2’si iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını, yüzde 31,8’i beklenmedik harcamaları, yüzde 19,5’i meskenin ısınma muhtaçlığını, yüzde 64,2’si eskimiş mobilyaların yenilenmesini ekonomik olarak karşılayamadığını beyan etti.